آشنایی با جهرم؛ شهر نخل های سبز!
شهر جهرم که به گهرم هم معروف است، دومین شهرستان بزرگ استان فارس است که در ۱۷۰ کیلومتری جنوب شهر شیراز واقع شده است. جهرم سراسر پوشیده از نخلستان های انبوه است، با وجود آب و هوای گرمش دیدنی های متفاوتی را در خود جای داده است. در واقع شاید جاذبه های گردشگری شیراز که از شهرتی جهانی برخوردار است باعث شود مناطقی چون جهرم و زیبایی هایش، برای علاقمندان به سفر از قلم بیوفتد. اما باید بگوییم جهرم شهری باستانی است که از غنای تاریخی خاصی برخوردار است و مکان های دیدنی زیادی دارد. علاوه بر این، طبیعت این شهر هم مثال زدنی است. به همین منظور در این مقاله از مجله گردشگری الی گشت دیدنی های جهرم؛ شهر نخل های فارس را به شما معرفی خواهیم کرد، با ما در ادامه همراه باشید.
آتشکده قدمگاه، معبد آناهیتا جهرم
یکی از معروف ترین دیدنی های جهرم آتشکده قدمگاه معبد آناهیتا است. آتشکده ها در هر جایی از ایران چیزی از روح ایران باستان را در خود دارند و شناسنامه هویت تاریخی، مذهبی و فرهنگی ایرانیان به شمار می روند.
در جنوب شهر جهرم روی تپه ای باصفا، آثاری از بنای بسیار قدیمی با طاق نما و شبستان‌های متعدد دیده می‌شود که بر تمامی شهرستان جهرم مشرف است. این ساختمان همان قدمگاه و آتشکد معروف جهرم ست. آتشکده قدمگاه و معبد آناهیتا متعلق به دوره‌ی ساسانی است و در سال های اخیر توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مرمت و بازسازی شده است. این بنا یکی از جاذبه های دیدنی جهرم در استان فارس بشمار می رود که بازدیدکنندگان زیادی را جذب نموده است. گفته می شود که قدمگاه ها از معابد آناهیتا به شمار می روند که ویژه زنان بود ه‌اند.
دروازه پیر شبیب در شهر جهرم
از دیدنی های جهرم، بنایی تاریخی گنبدی شکل، متعلق به دوره قاجار می باشد که دروازه پیر شبیب جهرم نام دارد.در معماری و ساخت دروازه پیر شبیب جهرم از تزیینات متعددی از جمله کنده کاری های زیبا، مقرنس کاری و عرق چین بهره برده است، که متاسفانه با حک شدن یادگاری هایی از طرف مردم، این نقش و نگار های زیبا کم رنگ شده اند. اگر عازم جهرم شدید حتما سری به دروازه پیر شبیب بزنید؛ این دروازه یکی از دالان های تاریخی و از جاهای دیدنی جهرم است. این دروازه که در کوی دشتاب، واقع در بلوار انقلاب جهرم حضور دارد مکانی دیدنی برای علاقمندان آثار تاریخی، بخصوص آثار متعلق به دوره قاجار است.
بازار زندیه جهرم
کمتر کسی است که از بازار وکیل شیراز دیدن نکرده و از زیبایی آن لذت نبرده باشد. حال اگر نگاهی به بازار زندیه جهرم بیندازید متوجه شباهت فراوان آن با بازار وکیل شیراز خواهید شد؛ از این رو این بازار را خواهر دوقلوی بازار وکیل می نامند. این بازار سرپوشیده متعلق به اواخر دوره زندیه است. علاوه بر زیبایی تاریخی، بازار زندیه جهرم امروزه هم به عنوان مرکز خرید مورد استفاده گردش‌گران و خریداران قرار می‌‌گیرد. داخل بازار کاروانسرا، مسجد و حمام ساخته شده است. معماری زیبای بازار را می توان در شکل صلیبی و گنبد زیبای آن مشاهده نمود. این گنبد از نمونه های باشکوه طاق زنی در معماری سنتی ایرانی است.
قلعه گبری در شهر جهرم
قلعه گبری، محل سکونت زرتشتی ها بوده که در جهرم زندگی می کردند. در حمله اعراب به این منطقه چیزی از این قلعه تاریخی به جا نماند. این قلعه روی کوهی باصفا و سرسبز در فاصله کوتاه از غار سنگ شکنان واقع شده است. این قلعه به شکلی بوده است که هیچ کس نمی توانسته از این قلعه بالا برود و به آن نفوذ کند زیرا کوه آن همانند دیوارهایی بلند سد راه می شود. از شگفتی های قلعه گبری جهرم چاه این قلعه است که در سنگ کوه حفر شده است.
مدرسه علمیه خان جهرم
محلی برای کسب علم و معرفت در دوره قاجار و در غرب جهرم بنا شده است که از معماری زیبایی برخوردار است. وجود نخل های بلند که از مشخصه های اصلی شهر جهرم به شمار می رود در این عمارت خودنمایی می کند، همچنین بنایی با مصالحی از جنس سنگ و گچ به نام بانی اش یعنی ” حاج محمد حسن خان” یکی از اثار دیدنی شهر دارالمومنین را رقم زده است. مدرسه علمیه خان شامل ۲۰ هجره گنبدی شکل می باشد که در همه انها هنر مقرنس کاری و گچ بری به چشم می خورد. مدرسه آجری خان نیز در کنار همین مدرسه قرار گرفته که با شبستانی ساده به دست ” حاجی سلیمان بیگ ذوالقدر جهرمی” در دوره صفویه بنا شده است.
غار شفق جهرم
شهر جهرم از وجود غاری دیدنی بهره می برد که از جنس آهک و از نمونه غارهای تونلی وطبقاتی می باشد. این غار به دلیل داشتن خفاش های بزرگ، تماشایش با هیجانی زیاد و البته کمی خطر همراه است. غار شفق در سال ۱۳۴۰ توسط عده ای از کوهنوردان کشف و به سراسر ایران معرفی شد. به یاد داشته باشید که هنگام بازدید از غار شفق حتما وسایل غارنوردی و یک راهنمای مجرب برای جلوگیری از هرگونه خطری به همراه داشته باشید.
غار سنگ تراشان جهرم
زیبایی های تاریخی جهرم منحصر به مساجد و بازارها نمی شود. در میان بناهای مختلف، یکی از جذاب ترین مکان های گردشگری و جاهای دیدنی جهرم، غار سنگ تراشان یا غار سنگ شکن است. نکته جالب در مورد غار سنگ تراشان این است که تمام فضای غار حاصل دسترنج معماران و حجاران توانمند جهرمی در ۳۵۰ سال گذشته است. معمارانی که با مهارت برای استواری غار و جلوگیری از فروریختن آن ستون های سنگی زیبایی در جای جای غار ساخته‌اند و همین امر زیبایی امروزی غار را دو چندان کرده است. این غار بزرگترین غار ساخته دست بشر به شمار می‌رود. سنگ‌تراشان از این غار برای برداشت سنگ آهک استفاده می‌کرده‌اند. غـار سنگ تراشان در جنوب شرقی جهرم واقع شده است.
غار تادوان در شهر جهرم
غار تادوان یکی از بزرگ ترین غارهای ایران است. این غار در ۱۲۰ کیلومتری شرق شیراز، در کنار رودخانه معروف «قره آغاج» واقع شده است. دهانه این غار بسیار زیبا است و ابعاد آن در حدود ۲۰×۳۰ متر است و درون آن شعبه های متعددی وجود دارد. پس از عبور از راهروی ورودی و دالانی باریک در سمت چپ، تالار بسیار بزرگی نمایان می شود که طول آن بیش از ۶۰ متر است. عمق یکی از شعبه های این غار، که ظاهرا شعبه اصلی آن محسوب می شود، بیش از ۵۰۰ متراست و به یک باتلاق منتهی می شود.
مسجد جامع جهرم
جهرم شهری با مردمان مومن می باشد که لقب شهر دارالمومنین را نیز به دوش می کشد، این شهردارای مساجد و ابنیه های مذهبی فراوانی می باشد که یکی از این بناهای ارزشمند، مسجد جامع می است که از دوره صفویه به یادگار مانده و معماری برگرفته از کاشی کاری های چشم نواز، گچ بری های جذاب و نقش و نگار های دیدنی را به همراه دارد. باید اشاره کنیم که تنها بخشی از بنای دوره صفویه که شامل شبستان جنوبی می باشد به یادگار مانده و بقیه بنا در دوره معاصر بازسازی و ساخته شده است.
آبشار مروارید خفر جهرم
آبشـار شهرستان خفر به عنوان یکی دیگر از جاذبه های مهم گردشگری شهرستان جهرم است که در شهر خفر واقع شده است. آبشار مروارید خفر جهرم درفصل زمستان آبی گرم به همراه بخار از چشمه می جوشد که باعث هرچه زیباتر شدن این آبشارطبیعی می شود، آب این چشمه شیرین و قابل شرب می باشد، در این آب ماهی و خرچنگ مشاهده می شود و خزه ها به آب جلوه ی خاصی بخشیده اند. هنگام عبور ازکوچه باغ ها برای رسیدن به این مکان زیبا تنوعی از درختان سردسیری و گرمسیری همچون سیب،انار،گردو،ازگیل، نخل را مشاهده خواهید کرد که جلوه ی زیبایی از عظمت خداوند یکتاست.
بقعه شیخ خلیفه در شهر جهرم
بقعه شیخ خلیفه جهرم، یک ساختمان با ارتفاع بسیار زیاد در میان سرو های سر به فلک کشیده جهرم همه نظرها را به سمت خود جلب کرده است. ورودی این بقعه ۱۹ متر ارتفاع دارد و در روستای ” جزه” قرار دارد. معماری خاص این بنا دلیل محبوبیت و شهرت فراوانش گردیده است.
مدرسه و مسجد خان جهرم
مسجد و مدرسه خان مربوط به دوره صفویه در غرب شهر جهرم قرار گرفته و مصالح آن از خشت، گل، آجر، سنگ و گچ می‌باشد و یکی از دیدنی هایجهرم می باشد. این بنا حدود ۲۰۰ سال قبل توسط یکی از افراد خاندان موسس آن تعمیر گردیده که تاریخ تعمیر آن با حروف ابجد با شعر بر سنگی نوشته شده و بالای درب ورودی مدرسه نصب گردیده و هم اکنون تعدادی از طلاب و مدرسین همه روزه در مدرسه مشغول تحصیل و تدریس اند. مسجد خان از بناهای دوره صفویه است که ساختمان آجری این مسجد که در کنار ساختمان مدرسه خان واقع شده است، بر اساس سنگ نوشته در ورودی، از آثار ساخته شده در دوره شاه سلیمان دوم صفوی است که توسط حاجی سلیمان بیگ ذوالقدر جهرمی ساخته شده که ساختمان مسجد شامل شبستانی ساده با طاق‌های متعدد است که فاقد تزیینات و کاشی‌کاری است.
پل گچی اسفل جهرم
این پل در شمال غربی و نزدیک شهر دوزه قرار دارد، قدمت این پل به دوران صفویه بر می‌گردد. پل گچی اسفل که از جنس سنگ و ساروج می باشد، توسط خواجه عبدالصمد دوزه ای سیمکانی بر رودخانه سیمکان ساخته شده است که ارتباط دهنده بین شهر دوزه و روستای اسفل هم می باشد.
جاده ادویه در شهر جهرم
بقایایی از جاده تاریخی ۴۰۰ ساله در جهرم وجود دارد که اهالی منطقه آن را جاده ادویه می نامند. جاده ادویه در دوره صفویه در بندرعباس احداث شده و از شهرهای لار و جهرم نیز می گذشته و به اصفهان می رسیده است. در محدوده مسیر این جاده در نزدیکی روستای چاه تلخ چهار آب انبار و دو کاروانسرا وجود دارد اما از آن مسیر به بعد کوهستانی است و جاده سنگ فرش کوهستانی به چشم می خورد که در نوع خود یکی از شاهکارهای مهندسی و جاده سازی به شمار می آید.