دیدنی‌ های سیاهکل؛ طبیعت بکر و زیبا در استان گیلان

دیدنی‌های سیاهکل یکی از زیباترین مناطق در استان گیلان است که چشمان هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.

شمال ایران یکی از زیباترین مناطق ایران و حتی بر روی کره زمین است که میان رشته‌ کوه‌های البرز و دریای خزر واقع شده؛ که همین موقعیت جغرافیایی شرایط آب و هوایی مناسبی را برای این منطقه فراهم کرده است.

اما شاخص‌ترین ویژگی خطه شمال ایران جنگل‌های انبوه آن است که این جنگل‌ها از نوع هیرکانی می‌ باشند. جنگل‌های هیرکانی از جنگل‌های باستانی بر روی کره زمین هستند که مربوط به دوره سوم زمین‌شناسی است که جنگل‌های شمال ایران تنها جنگل‌های هیرکانی باقیمانده بر روی زمین هستند که گونه‌های جانوری و گیاهی نادری را در خود جای داده است.

یکی از زیباترین مناطق خطه شمال ایران، استان گیلان است که غنی از مناظر و طبیعتی بکر و کم نظیر هستند.

درباره سیاهکل

پیش از آشنایی با دیدنی‌های سیاهکل بهتر است کمی با موقعیت و شرایط این شهرستان و منطقه زیبا در استان گیلان آشنا شویم.

استان گیلان یکی از استان‌های زیبا و مهم در ایران است که قسمت غربی ساحل دریای خزر واقع شده؛ استان گیلان با توجه به موقعیت جغرافیایی دارای آب و هوای معتدل و مرطوب است.

شهرستان سیاهکل که در شرق این استان واقع شده است؛ از شمال به لاهیجان و آستانه اشرفیه، از جنوب به شهرستان رودبار و منطقه الموت، از شرق به لنگرود و رودسر و از غرب به شهر رشت محدود می‌شود.

منطقه سیاهکل یکی از خوش آب و هوا ترین شهرها در استان گیلان است که از سه منطقه تشکیل شده است:

• منطقه آبرفتی:

این منطقه کهن در اثر رسوبات دریا و برجای ماندن گل و لای رودخانه‌ها به وجود آمده است.

• منطقه کوهپایه‌ای:

این منطقه پوشیده از جنگل با درختان راش است.

• منطقه کوهستانی:

این منطقه سردسیر بوده به طوری که در طول سال زمان های زیادی پوشیده از برف است.

سیاهکل در زبان محلی مردم گیلان به صورت سی کل تلفظ می‌شود که معنای آن به نوعی نشان دهنده موقعیت این شهر می‌ باشد.

در زبان محلی سی معنای کوه یا تخته سنگ بزرگ با شیب تند دارد و کل به معنای ده و آبادی است؛ در واقع سیاهکل در زبان محلی به نام ده یا آبادی است که در کنار کوه با شیب تند واقع می شود.

این شهر که یکی از مناطق مهم گردشگری در استان گیلان به شمار می ‌رود دارای جنگل‌های انبوه و طبیعت بکر و زیبا می ‌باشد که با دیدنی‌های تاریخی در آمیخته شده است تا گردشگران و علاقمندان زیادی را به خود جذب کند.

با توجه به موقعیت جغرافیایی، فاصله زمانی سفر به سیاهکل از تهران در حدود ۴ ساعت و از شهر رشت در حدود ۴۵ دقیقه می ‌باشد.

از لحاظ تاریخی سیاهکل که در منطقه دیلمان واقع شده است که خاستگاه یکی از مهم‌ترین و قدرتمند ترین حکومت‌ها در ایران بوده است که به آل بویه مشهور بوده‌اند. حکومت آل بویه به حدی قدرتمند بود که توانست شهر بغداد در عراق را به تصرف خود درآورد.

سرزمین دیلمان در آن زمان به عنوان پناهگاه شیعیان معروف بوده که توانسته دانشمندان زیادی را به جامعه ایران معرفی کند.

این منطقه در تاریخ معاصر نیز خاستگاه یکی از وقایع مهم در ایران بوده، قیام سیاهکل واقعه مهمی در تاریخ معاصر ایران است که در ۱۹ بهمن ماه ۱۳۴۹ به وقوع پیوست که در این واقعه هواداران سازمان چریک های فدایی خلق ایران به منظور آزادی یکی از اعضای دستگیر شده این سازمان به پاسگاه ژاندارمری سیاهکل حمله مسلحانه کرده که در این درگیری سه تن از چریک‌ها کشته و ۱۰ نفر از آنان دستگیر شده و اعدام شدند.

این قیام به عنوان اولین حرکت مسلحانه با هدف سیاسی در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود.

عمده فعالیت ساکنان سیاهکل دامداری و کشاورزی است که میوه‌جات، پرورش کرم ابریشم، عسل مرغوب و محصولات جالیزی از مهم‌ترین محصولات تولیدی در سیاهکل است. تولید سفال، دوخت لباس‌های محلی و معرق نیز از جمله سایر فعالیت‌های اقتصادی در سیاهکل است که از رونق خوبی برخوردار است.

آشنایی با دیدنی‌های سیاهکل

پس از آشنایی با شرایط جغرافیایی و تاریخی سیاهکل، نوبت به آن می ‌رسد که با دیدنی‌های سیاهکل که یکی از زیباترین مناطق گردشگری در استان گیلان است آشنا شویم.

مناطق دیدنی طبیعی و تاریخی شهر سیاهکل به شرح زیر می‌باشد:

• آبشار لونک

در منطقه جنگلی که در مسیر شهر سیاهکل به دیلمان قرار دارد آبشاری زیبا وجود دارد که به آن آبشار لونک گفته می‌شود که در فاصله ۲۵ کیلومتری از شهر سیاهکل واقع شده است.

این آبشار زیبا به عنوان یکی از چندین آبشار زیبا و دیدنی شهر سیاهکل است که در فصل بهار و پاییز به اوج زیبایی خود می ‌رسد؛ این آبشار در فصول پاییز و بهار پر آب‌تر سایر فصل‌ها است.

یکی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین ویژگی‌های این آبشار زیبا پوشش انبوه جنگل‌های طبیعی و سرسبز اطراف آن است که از درختان راش، ممرز، توسکا، خرمندی و انجیری پوشیده شده است که جلوه بی ‌نظیر و چشم‌ نوازی به این آبشار بخشیده است.

ویژگی دیگر آبشار لونک دوقلو بودن این آبشار است که با توجه به انبوهی و زیبایی پوشش گیاهی اطراف آن به یکی از مهم‌ترین دیدنی‌های سیاهکل تبدیل شده است.

• آبشار باباولی

یکی دیگر از زیباترین دیدنی‌های سیاهکل آبشار باباولی است که نام خود را از روستایی باباولی که در نزدیکی آن قرار دارد به خود اختصاص داده است.

این آبشار زیبا در مسیر جاده دیلمان به آسیابر واقع شده؛ که پنج کیلومتر پس از دیلمان به سمت آسیابر در ساحل رودخانه پاکرود با آبشار زیبایی روبرو می‌شوید که باباولی نام دارد. این منطقه یک منطقه باستانی است که خاستگاه قوم باستانی دیلم بوده است به همین دلیل چشم‌اندازهای طبیعی و تاریخی زیبا و منحصر به فردی در آنجا مشاهده می‌شود.

آبشار باباولی یک آبشار فصلی است که در نتیجه ذوب شدن برف‌های موجود در ارتفاعات جریان پیدا می ‌کند؛ ارتفاع آبشار باباولی در حدود ۲۰ متر است که بر این اساس از آبشار لونک بزرگتر است.

• حمام تاریخی دیلمان

یکی دیگر از بهترین دیدنی‌ های سیاهکل متعلق به یک بنای تاریخی به نام حمام تاریخی دیلمان است. این حمام تاریخی در ابتدای ورودی شهر دیلمان قرار گرفته، نکته جالب در مورد حمام تاریخی دیلمان این است که این حمام در ارتفاع ۱۴۴۶ متری از سطح زمین واقع شده است.

بر اساس کاوش ‌های انجام شده قدمت این بنای تاریخی مربوط به دوره حکومت ایلخانیان در ایران می ‌باشد؛ این حمام تاریخی با گذشت زمان زیر انبوهی از گل و لای مدفون شده بود که میرزا علی میربلوک دستور به بیرون آوردن آن داد.

پس از بیرون آمدن حمام از زیر گل و لای بنای آن مورد بازسازی قرار گرفت؛ ساختار این حمام به این شکل ساخته شده که یک صحن مرکزی توسط چهار صحن فرعی که در چهار جهت آن قرار گرفته، احاطه شده است.

در بالای گنبدهای حمام نور گیرها تعبیه شده‌اند، نکته جالب در مورد آن‌ها این است که به علت اینکه در آن زمان شیشه در دسترس نبوده استف برای عبور نور و ورود آن به فضای داخلی حمام از سنگ مرمر شفاف استفاده شده است.

معماری این بنای تاریخی به گونه‌ای است که برای اقلیم سرد و کوهستانی منطقه بسیار مناسب است.

• قلعه گرماور

این قلعه تاریخی که قدمت آن به قرن سوم و چهارم هجری باز می‌گردد نام خود را از روستایی که در نزدیکی آن واقع شده به خود اختصاص داده است. این روستا بر فراز یک کوه بلند و صخره‌ای واقع شده است.

علت این امر این بوده که از لحاظ دفاعی بتوانند بر دشت‌ های اطراف اشراف کامل داشته باشند. قطعات سفال زیادی مربوط به دوران قبل از اسلام و دوران اسلام در اطراف این قلعه که امروزه تنها برج دید بانی آن باقی مانده، یافت شده است.به غیر از برج دیدبانی در قسمت غربی آثاری از پی ساختمان قلعه به چشم می‌خورد.

در ساخت این بنا از خشت خام و خشت‌های رنگی استفاده شده که قدمت آن را در حدود قرن سوم و چهارم هجری تخمین زده ‌اند.

• کاروانسرای تی تی

دیدنی زیبای بعدی که خدمت تاریخی دارد کاروانسرای تاریخی تی تی یا تی تی خانم است.

تی تی در زبان محلی به معنای شکوفه می ‌باشد. در محل تلاقی ساحل شیمرود و باباکوه این کاروانسرای تاریخی واقع شده است که ۴ کیلومتر با شهر سیاهکل فاصله دارد.

منطقه احداث این کاروانسرا در قدیم مسیر گذر دیلمان به لاهیجان بوده است؛ در ساخت این کاروانسرا از سنگ، آجر و گچ استفاده شده است با این تفاوت که دیواره‌های خارجی آن با سنگ و ساروج ساخته شده است. بر اساس کاوش‌های صورت گرفته قدمت این بنا مربوط به دوران حکومت صفویه در ایران قدیم است که بانی آن عمه یکی از شاهان صفوی بوده که تی تی خانم نام داشته است.

• قلعه کوتول شاه

این قلعه تاریخی که از دیدنی ‌های معروف سیاهکل است در روستایی به نام موشا واقع شده؛ این بنای تاریخی که در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است بر اساس تخمین‌ ها مربوط به دوران حکومت تیموریان در ایران می‌ باشد.

• قلعه درفک

این قلعه تاریخی در منطقه جنگلی سیاهکل واقع شده است که در ارتفاع ۲۷۳۳ متری غرب رشته کوه‌های البرز و در شمال شهر رودبار قرار دارد.

درباره نام این قلعه روایت‌ هایی وجود دارد که نزدیک‌ترین روایت این است که نام آن از واژه دال فک آمده است، در زبان محلی و گویش دیلمی دال به معنی پرنده ‌ای از خانواده عقاب‌ ها بوده و فک به معنی آشیانه است.

در واقع دالفک به منای آشیانه عقاب ‌ها بوده که با توجه به ارتفاعی که قلعه در آن واقع شده است منطقی به نظر می ‌رسد. غار یخی که در بالای کاسه درفک قرار دارد از سایر دیدنی ‌های این منطقه به شمار می رود. در بخش غربی رشته‌ کوه‌های البرز آتشفشان خاموشی واقع شده که درفک نام دارد و از جنوب این قلعه قابل مشاهده است.

• جاده جنگلی سیاهکل

یکی دیگر از دیدنی‌ های سیاهکل یک جاذبه طبیعی و چشم نواز به نام جاده جنگلی سیاهکل به دیلمان است.

این جاده دارای طبیعتی بکر و سرسبز می‌ باشد که چشم و توجه گردشگران را به سمت خود جذب می‌ کند. درون جنگل‌های این منطقه آبشارهای زیبایی وجود دارد که در کنار پوشش گیاهی پوشیده شده از درختان ممرز، افرا، انجیلی و لرگ جاذبه‌های طبیعی چشم ‌نوازی را شکل داده‌ اند.

• پناهگاه سنگی گیلارکش

در روستایی به نام گیلارکش که در منطقه کوهستانی با آب و هوای سردسیری واقع شده است پناهگاه سنگی به همین نام وجود دارد که در ارتفاع ۱۷۸۰ متری و بر روی یک دیواره صخره‌ای واقع شده است.

این پناهگاه سنگی که در شمال روستای گیلارکش واقع شده، پناهگاهی برای استفاده چوپانان در آن منطقه است. به گفته مردم محلی تعداد این پناهگاه‌ ها در این دیواره صخره‌ای بیشتر از این بود که بر اثر زلزله رودبار در سال ۱۳۶۹ دهانه آن ‌ها بسته شده است و تنها این پناهگاه با دهانه‌ ای با عرض ۱.۵ متری و ارتفاع ۲ متری در این دیواره باقی مانده است.

• خانه عضدی سیاهکل

یکی دیگر از دیدنی ‌های سیاهکل یک خانه و بنای تاریخی است که قدمت آن به دوران حکومت قاجار برمی ‌گردد.

خانه عضدی سیاهکل با زیر بنای ۲۱۲ متر مربع دارای ۱۳ اتاق  و در دو طبقه ساخته شده است.

برای پوشش سقف این خانه مانند تمام خانه‌ های آن منطقه از سقف شیروانی استفاده و  با سفال پوشش داده شده است. گچ‌ بری ‌های بکار رفته در نمای بیرونی این بنا و همچنین گچ‌بری‌ها و آیینه‌ کاری ‌های بکار رفته در داخل بنا بسیار زیبا و چشم‌نواز است که زیبایی‌ های این خانه تاریخی را دوچندان کرده است.

• منطقه شکار ممنوع دیلمان

این منطقه که در جنوب سیاهکل واقع شده در فاصله ۱۰ کیلومتری از این شهر قرار دارد بر اساس مصوبه سازمان حفاطت محیط زیست از سال ۱۳۷۴ به منطقه شکار ممنوع تبدیل شده است.

در این منطقه جنگلی و زیبا گونه‌های گیاهی نادر مربوط به جنگل‌های باستانی هیرکانی مانند: افرا، ممرز، پلت، شیردار، راش، توسکا، لیلکی، صنوبر، انار، تمشک، شب خسب، ون، شمشاد، گردو و ملج وجود دارد که بسیار ارزشمند هستند.

همچنین وجود گونه ‌های جانوری از قبیل مرال، شوکا، پلنگ، خرس قهوه‌ای، شغال، گراز، گربه جنگلی، سمور و رودک در این منطقه باعث شده به منطقه‌ای مهم و با ارزش از لحاظ زیست محیطی تبدیل شود.

کلام آخر

اگر قصد سفر به یک منطقه خوش آب و هوا با طبیعت بکر با قدمت تاریخی دارید؛ شهر سیاهکل در استان گیلان می ‌تواند بهترین مقصد برای سفر شما باشد.

بدون شک سفری خاطره‌انگیز و فراموش نشدنی خواهد بود؛ دیدنی‌های سیاهکل تنها به مناطق جنگلی و طبیعی محدود نشده و در این منطقه زیبا می ‌توانید بازدید از انواع جاذبه ‌های تاریخی مانند قلعه‌ها و کاروانسرا های مربوط به دوران‌های مختلف تاریخی در ایران را در کنار طبیعت زیبا ،آبشارهای زیبا و گونه‌های جانوری و گیاهی با ارزش تجربه کنید.

امیدواریم از خواندن این مطلب در الی گشت لذت کافی را برده باشید.