کیش، بعد از ورود اسلام

کیش بعد از ورود اسلام

کیش و بندر سیراف

در سال ۳۶۷ق (در زمان حکومت آل بویه) پس از يك زلزله مرگبار هفت روزه بندر سیراف (نزديك بندر کنگان، بندر طاهری) که پر رونق ترین بندر کشور بود، به ویرانه تبدیل شد. این بندر روابط تجاری فراوانی با روم، یونان، اروپا، ماداگاسکار در آفریقا و کانتون در چین در دوره های ساسانی و اسلامی داشته است. بعد از ویرانی بندر سیراف کیش از اهمیت اقتصادی بالاتری برخوردار شد و جایگاه تجاری خود را مستحکم تر کرد.

این وضعیت خوب جزیره کیش تا قرن نهم ادامه داشت. در سال ۹۰۵ ق دولت صفویه توسط شاه اسماعیل صفوی شکل گرفت. در سال ۹۱۲ ق مهاجمان پرتغالی که قبل از آن قسمتهای جنوبی هند را در تصرف داشتند اولین حمله خود را به جنوب ایران و جزایر خلیج فارس انجام دادند و کم کم این مناطق و بحرین در تصرف پرتغالی ها در آمد. از آنجا که دولت نوپای صفویه درگیر مناقشات داخلی و از طرفی هم درگیر با دولتهای عثمانی و ازبکان بود، در ابتدای کار با پرتغالی ها عهد و پیمان بست که آنها قسمتی از شورش بلوچستان را خاموش کنند که پرتغالی ها عهد شکنی کرده و تسلط خود را بر جزایر ایرانی بیشتر کردند. حتی در سالهای ۹۲۵ تا ۹۲۸ ق مردم جزایر ایران شورشی عظیم را برضد نیروهای خارجی ترتیب دادند که اگر کمک دولت مرکزی بود کار آنها یکسره میشد تسلط پرتغالی ها حدود یک قرن به طول انجامید و از همین زمان بود که دوران افول و نزول کیش آغاز شد.

تا سرانجام در سال ۱۰۳۱ ق شاه عباس کبیر به فرماندهی امام قلی خان و با همکاری انگلیسی ها، پرتغالی ها را از جزیره هرمز که مقر اصلی استقرار آنها بود بیرون راندند و به سلطه بیش از یک قرن آنان پایان دادند. از آن پس بود که مردم بندر گمبرون به پاس داشت این خدمت شاه عباس نام عباس را به روی شهرشان گذاشتند (بندرعباس). حتی بعد از خروج پرتغالی ها کیش دیگر آن رونق همیشگی را نداشت و از اهمیت آن بسیار کاسته شد تا آنجا که تصور می شود که در یک مدت زمان سیصد ساله، کیش خالی از سکنه بوده که همین امر باعث ویرانی شهر و بناهای آن شد.

علت آنکه در دوران صفویه و بعد از آن جنوب ایران دستخوش تغییرات زیادی بود و نیروهای بیگانه در این منطقه حضور داشتند، اسناد معتبری از وضعیت کیش وجود ندارد که تاریخ نگاران به آن اشاره داشته باشند. حتی در رابطه با میرمهنا که از شیوخ بندر ریگ بوده و سرگذشت او را نقل کرده اند هیچ اشاره به جزیره کیش نشده است.