فلاورجان

شهرستان فلاورجان با گستردگی ۳۱۹ کیلومتر مربع و افزون بر ۲۳۳۰۰۰ نفر جمعیت در باختر شهرستان اصفهان قرار گرفته است. مرکز این شهرستان، شهر فلاورجان است که ۳۷۰۰۰ نفر جمعیت دارد و در بلندی ۱۶۴۰ متری از سطح دریای آزاد و در فاصله ی ۱۵ کیلومتری نیمروز باختری شهر اصفهان قرار گرفته است.

شهرستان فلاورجان دارای دو بخش مرکزی و گرکن شمالی، ۶ دهستان ،اشترگان، ابریشم، زازران، گلستان و سهروفیروزان است و هفت شهر فلاورجان، پیربکران، بهاران، سودرجان، کلیشاد، ایمان شهر و قهدریجان می باشد.

بخشهای بزرگی از این شهرستان را کوههای بلند فرا گرفته است. کوه های گاوپیسه که جزیی از کوههای زاگرس است با جهت شمال باختری_نیمروز خاوری در باختر، این شهرستان را از شهرستان لنجان جدا می کند. قله های معروف این شهرستان، شاه کوه با ۲۴۱۸ متر، اشترگان با ۲۲۲۰ متر و سهروفیروزان با بلندی ۱۸۰۷ متر از سطح دریای آزاد می باشد.

شهرستان فلاورجان بر روی دشت رسوبی زاینده رود قرار گرفته است که از دشتهای بسیار حاصلخیز جلگه های مرکزی ایران به شمار می رود.

بلندی این دشت از سطح آبهای آزاد ۱۶۴۰ متر می باشد. گذر زاینده رود از دشت فلاورجان سبب گشته که این شهرستان مشکل آب نداشته باشد، با این حال، از آب های زیرزمینی نیز بهره برداری لازم میشود و در کل در این شهرستان ۳۷ رشته کاریز و ۲۵۱۷ حلقه چاه آب مورد نیاز را فراهم میکنند. وجود آب کافی، رویش بیش از ۲۶۳ گونه گیاه از ۷۱ تیره ی گیاهی را سبب گردیده است که ۸ تیره از گیاهان کشاورزی و باغی، ۳۹ تیره ی گیاهان تزیینی و مابقی گیاهان خودرو (دارویی، هرز، وحشی) هستند. شهرستان فلاورجان از قطبهای کشاورزی استان به شمار میرود و بیشتر زمینهای زیر کشت آن را برنج، گندم و جو تشکیل میدهد. باغداری نیز از رونق خوبی برخوردار است و فرآورده های آن گیلاس، زردآلو، هلو، گلابی و سیب میباشد. دیگر فرآورده های کشاورزی این شهرستان را هندوانه، طالبی، گرمک، کدو، بادمجان،گوجه، چغندرقند، شلغم، ذرت، باقالا، ماش، لوبیا، آفتابگردان و کنجد و ارزن تشکیل می دهد. مردم فلاورجان را پیروان دین اسلام تشکیل میدهند و هیچگونه گروه مذهبی دیگری در این شهرستان نیست.

گرچه بناهایی از دیگر آیین ها چون زرتشتیان (قلعه گبر کیاوجان در سهروفیروزان) و گورستان و کنیسه ی ملا یعقوب در استراخاتون پیربکران مربوط به یهودیان در این شهرستان همچنان باقی است.

جمعیت قابل توجهی از شهرستان، از قوم های لر می باشند و شماری نیز از استانهای چهار محال و بختیاری، خراسان، خوزستان، سیستان و بلوچستان و آذربایجان به طور پراکنده در شهرستان ساکن هستند. مردم به زبان فارسی گویش میکنند لهجه ی آنان شبیه به لهجه ی مردم اصفهان با اندکی تفاوت میباشد و گویشهای لری و ترکی نیز کم وبیش در شهرستان وجود دارد.

اقتصاد شهرستان فلاورجان، افزون بر کشاورزی بر پایه ی صنعت (صنایع چوب، نساجی، مواد شیمیایی، کانی غیرفلز، تولیدات فلزی و...) و معدن (سنگ آهک پیربکران، معدن آهکهای مارنی حسن آباد، سرب و روی ایرانکوه و شن و ماسه ی رمکو) استوار است. بناهای تاریخی و جاذبه های طبیعی شهرستان، میتواند از دیدگاه جهانگردی کمک شایانی به این شهرستان نماید. بنابراین به بررسی این جاذبه ها که برخی مذهبی، برخی در خدمت شهرسازی و برخی در خدمت کشاورزی هستند، می پردازیم.

پیربکران این شهر در ۱۵ کیلومتری شهر فلاورجان و ۳۰ کیلومتری نیمروز باختری اصفهان قرار دارد. پرآوازه ترین بنای تاریخی این شهر آرامگاه پیربکران از یادگارهای نفیس دوره ی ایلخانان مغول است. محمدبن بکران از عارفان نامی این منطقه در نیمه ی دوم سده هفتم هجری است که در ابتدای سده هشتم به سرای جاودان پیوسته است و در محل کنونی که به طور حتم خانقاه وی نیز بوده است، به خاک سپرده شده است.

بنا دارای سه قسمت است: نخست دالان ورودی که به صحن آرامگاه منتهی میشود. افسوس که تزیینات گچبری این بخش از ساختمان از بین رفته، لیکن آنچه باقی است، گواه روزگار خوش گذشته اش می باشد. دوم، صحن آرامگاه است که دارای پوشش تاقی بلندی است که در دو طرف آن ایوانچه ها قرار گرفته اند و دیوارهای هر جانب آن و نیز پوشش تاق ایوان با خطوط کوفی، بنایی و گل و بوته، گچبری و آجرکاری شده و شاهکاری از هنر تزیینی را به نمایش گذاشته است. همچنین کاشی کاری ها نیز از آن دوره بر جای مانده است که به رنگ لاجوردی است. در جانب نیمروزی صحن، محراب بزرگ گچبری شده ی آرامگاه قرار دارد. این محراب که از گچبریهای عالی دوره ی ایلخانی به شمار میرود به تزیینات گل و بوته و خط کوفی و ثلث آراسته شده است. در تزیینات ضلع باختری و خاوری صحن آرامگاه، در بین تزیینات گچبری، نام خلفای راشدین آمده است. در ضلع خاوری، در یک مربع شکل، به خط بنایی ساده ی برجسته از آجر، صلوات بر چهارده معصوم آمده و در جانب باختری و قرینه ی آن نامهای مبارک باری تعالی آمده است. این دو مربع از نمونه های عالی خط بنایی آجری است و در کمال سادگی، از زیبایی وصف ناپذیری برخوردارند.

بخش سوم، اتاق آرامگاه محمد بن بکران است که در ضلع شمالی صحن واقع است. درون و برون آن با تزیینات کاشی کاری و گچبری آراسته شده است. بر فراز آن ایوانچه ی دیگری است و رابط بین دو ایوانچه ی دو سوی آن است. سنگ نوشته مرمری نصب شده تاریخ ۷۰۳ هجری را نشان می دهد و نام استاد سنگتراش را در بر دارد. در پشت اتاق ،آرامگاه اتاق کوچک با سقف گنبدی قرار دارد که اتاق چله نشینی بوده و زیبایی خاص خود را در بردارد.