شهرستان فلاورجان، اصفهان قسمت دوم

استراخاتون در شهر پیربکران، بنای کهن گورستان و کنیسه ی یعقوب (سارح بت آشر) قرار دارد که زیارتگاه یهودیان ایران است که همه ساله، در ابتدای مهرماه مراسم ویژه ی مذهبی در آن اجرا میگردد. در سالهای ۱۳۲۳ - ۱۳۲۲ خورشیدی، هنگام بازسازی سقف کنیسه، سنگ نوشته ای با اندازه های ۷۵×۹۵ سانتی متر پیدا شد که به خط عبری برجسته، مشتمل بر آیاتی از تورات و تاریخ نگارش آن و نصب آن، در ابتدای سده ی دوم میلادی (سال ۳۸۹۰ از آفرینش آدم) است. این سنگ نوشته، هم اکنون بر دیواره ی یکی از تاق نماهای درون کنیسه نصب است. یهودیان بر این باورند که سارا دختر آشر، نوه ی یعقوب پیامبر، که هیچگاه به این محل نیامده، لیکن امکان دارد قبیله ی آشر در اینجا مسکن گزیده باشد. زیارتگاه، اتاق گردی است با گنبد شلجمی که میبایست از میان معبری کوتاه و به وسیله ی دری سنگی به آن راه یافت و به درون سه اتاق کوچک رسید که در آن سنگ برش دار برای یک شمع بزرگ و دوازده شمع کوچک و در اتاق دیگر، پایه ای از سده ی نهم هجری به منظور منبر برای تورات ساخته شده است. تجدید ساخت کنیسه و زیارتگاه را به جلال الدین یهودی، یکی از وزیران ارغون (۶۹۰-۶۸۳) هجری نسبت میدهند.

ایمان شهر، در ۳۰ کیلومتری نیمروزی باختری اصفهان و ۱۵ کیلومتری فلاورجان قرار دارد. ایمان شهر از دو بخش اشترگان و مینادشت تشکیل شده است. جاذبه ی تاریخی این شهر، مسجد جامع اشترگان است که اساس آن سلجوقی است و در سال ۷۱۶ هجری بازسازی شده است. مسجد دارای دو ورودی است. ورودی شمالی آن، سردری است با دو مناره که به کاشیهای فیروزه ای و مقرنس کارهای کاشی کاری آراسته شده است. این دو مناره که قسمت زیرین آنها فرو ریخته است، دارای خاصیت ارتعاشی هستند و همچون بنای منارجنبان، در صورت تکان دادن یکی، دیگری نیز به نوسان در می آید، گنبدخانه ی مسجد دارای محراب نفیسی بوده که برای نگهداری بیشتر، محراب نفیس گچبری آن را به موزه هنرهای اسلامی تهران انتقال داده اند. درون مسجد، تزیینات گچبری و آجرکاری باقی مانده است.

بهاران؛ این شهر از دهکده های سهلوان، اجگرد، آب نیل، باغکومه و حبیب آباد تشکیل شده است. جاذبه های گردشگری بهاران را برجهای کبوتر آن تشکیل میدهد. در دهکده ی اجگرد، در شمال امام زاده سید محمد، و در فاصله ی ۱۵۰ متری آن، پنج ردیف برج کبوتر که هر ردیف به ترتیب از ۱۷، ۱۱، ۱۱، ۱۱ و ۷ برج تشکیل شده است. بلندی برجهای کناری ۷ متر و برجهای میانی حدود ۹ متر که با بلندی برجکهای میانی نزدیک به ۱۰ متر بلندی دارند. همگی دارای کمربند و قطاربندی گچی میباشد. این برجهای کبوتر در میان کشتزارهای برج قرار گرفته اند و رو به ویرانی نهاده اند در دهکدهی سهلوان نیز یک ردیف برج کبوتر (۱۳ به هم پیوسته) قرار دارد که مجموعه ی زیبایی را به تماشا میگذارد.

سهروفیروزان؛ در این شهر پل بابا محمود مسجد و آرامگاه بابا محمود، قرار دارد. اساس پل بابا محمود از دوره ی ایلخانان مغول است که در دوره ی صفویه بازسازی شده است. بابا محمود، منشی ویژه ی الجایتو در سده ی هشتم هجری است که بانی پل، مسجد بابا محمود و مسجد جامع اشترگان است. مسجد بابا محمود دارای تزیینات کاشی کاری زیبا در درهای ورودی و گچبری در درون مسجد است. مسجد به مرور زمان مورد مرمت قرار گرفته است. در فاصله ی کمی از مسجد، آرامگاه بابا محمود قرار دارد که آن نیز از دوره ی ایلخانان مغول است. دهستان گرکن شمالی این دهستان شامل ۱۹ دهکده میباشد و جاذبه های تاریخی آن بیشتر، برجهای کبوتر بی نظیر آن می باشد. این دهستان از سمت باختر به پیربکران و شهر بهاران و از شمال به کوههای ایران کوه منتهی میگردد. برج بزرگ چهار برج، یکی از شگفتیهای معماری شهرستان فلاورجان به شمار میرود. این برج کبوتر در مسیر چهارراه آب نیل به سمت مجتمع پلی اکریل در دهکده ی چهاربرج قرار دارد. پهنای این برج ۲۰ متر در باختری-خاوری و ۲۲ متر در امتداد شمالی- نیمروزی است، بلندی آن نیز ۱۴ متر است. طرح این برج از درون ستاره ای شکل و دارای سه طبقه است. دیواره ی استوانه ای این برج، حدود 5/1 متر ضخامت دارد که سطح بیرونی برج را تشکیل می دهد.

سطح درونی آن به وسیلهی ۱۲ جرز با ضخامت بیش از یک متر و امتداد 5/2 متر به درون برج کشیده شده است. فاصله ی این جرزها نزدیک ۴ متر است که تمام سطوح آنها را لانه ی کبوتران تشکیل میدهد. دو دستگاه راه پله برای دسترسی به طبقه ی دوم و سوم تعبیه شده است. طبقه ی دوم، همچون طبقه ی نخست است و راهروی گردی که امکان گردش در طبقه ی دوم را میسر می کند و راه پله ها، سقف برج را که در حقیقت طبقه ی سوم برج است در دسترس قرار می دهد.

در قسمت مرکز برج، استوانه ای به پهنای ۳ متر و بلندی ۴ متر است که سطوح درونی آن را نیز لانه های کبوتران تشکیل میدهد. شمار ۲۲ برجک آجری بر سقف برای ورود و خروج کبوتران در نظر گرفته اند که این برجکها از بین رفته است. این برج آجری، بزرگترین تک برج آجری کبوتر در کشور است که در آن افزون ۵۰۰۰۰ لانه ی کبوتر تعبیه شده است. برج بر از بیرون دارای کمربند و کنگره های گچی است و زمان ساخت، در سده ی یازدهم هجری (دوره ی صفویه) است. در فاصله ی ۳۰ متری آن، برج کبوتر دیگری قرار دارد که ۱۲ متر بلندی و ۶ متر پهنا دارد و از دوره قاجاریه برجا مانده است..

در دهکده ی کلیسان، مجاور پلارتگان، برج کبوتر شگفت انگیز دیگری قرار دارد که به چهل برج شهرت یافته است. این برج دارای دو نقطه متراکم استوانه ای (پنج برج) و بین این دو نقطه ۱۲ ردیف برج دوتایی تشکیل شده که در مجموع ۳۴ برج یا استوانه ی متمرکز این برج شگفت آور را تشکیل میدهد. دارای ۱۰ متر بلندی و درازای آن ۴۰ متر و پهنای برج نیز ۵ متر میباشد. پیرامون چهل برج را کشتزارها فرا گرفته است که گاه به شکل شالیزار نیز استفاده میگردد و وجود آب فراوان شالیزار میتواند به این بنای باشکوه زیان وارد سازد.

فلاورجان بزرگراه ذوب آهن از نیمروز و خاور این شهر میگذرد و دسترسی آن را به شهر اصفهان آسان تر نموده است. تاریخچه ی این شهر به دوره ی صفویه باز میگردد. در آن روز، آخرین دهی بوده که در لنجان قرار داشته و به دلیل پلی که بر روی زاینده رود زده شده بود، آن را پل ورجان میخواندند. در زبان فارسی چون رسم بر آن بود که برای شهرها پسوندگان میافزودند برای آسانی در گویش به نام پل ورگان، سپس به پل ورجان و در نهایت فلاورجان خوانده شد. امروزه با گارماسه که در نیمروز آن قرار دارد، شهر فلاورجان را تشکیل میدهد که آن نیز از دو واژه ی کار و ماسه گرفته شده که گارماسه خوانده میشود. از جاذبه های تاریخی این شهر میتوان به پل فلاورجان (ورگان یا ورجان) اشاره نمود. این پل در سال ۱۱۹۹ هجری بنا گردیده، پایه های آن سنگی است و دارای ۱۸ دهانه ی آجری است. هم اکنون، وسایل نقلیه ی سبک، همچنان از روی پل عبور میکنند و پل رابط قسمت باختری و خاوری شهر فلاورجان است. فلاورجان، مسجد جامعی نیز از دوره ی قاجاریه دارد که دارای شبستان ستون دار و فاقد گنبدخانه است. مسجد جامع کنونی شهر در کنار این مسجد بنا شده است.