نجف آباد، اصفهان

شهرستان نجف آباد در باختر شهرستان خمینی شهر با گستردگی ۲۷۳۸ کیلومتر مربع قرار گرفته است و شمار ۲۸۲۵۷۳ نفر جمعیت را در این گستره جای داده است. شهر نجف آباد مرکز شهرستان است که ۱۸۰۰۰۰ نفر جمعیت دارد. این شهر در بلندی ۱۶۵۰ متری از سطح دریای آزاد و در فاصله ۲۵ کیلومتری باختر شهر اصفهان قرار گرفته است. شهرستان نجف آباد دارای دو بخش مرکزی و مهردشت ۵ شهر نجف آباد، گلدشت، علویجه، دهق و کهریزسنگ میباشد. زمینهای این شهرستان را زمینهای ناهموار تشکیل داده است. رود مرغاب در این شهرستان جاری است که در نزدیکی دهکدهی جوزدان به زاینده رود میریزد. منطقه ی نجف آباد از دیدگاه آبهای زیرزمینی غنی است. وجود چاه های ژرف، ۱۰ چشمه و ۹۹ رشته کاریز با آبدهی ۴۵۱ مترمکعب در ثانیه، گواه این گفتار است. ژرفای کم ایستایی آبهای زیرزمینی که در ۱۵ متری سطح زمین قرار دارند، باغداری را در نجف آباد رونق بخشیده است. به طور کلی، منطقه ی نجف آباد را میتوان منطقه ای جلگه ای دانست که خاک آن برای کشتهای گوناگون مناسب است. بنابراین، روشن است که فعالیتهای اقتصادی شهرستان را کشاورزی، باغداری و دامداری پوشش دهد. مهمترین فرآورده های کشاورزی این شهرستان را گندم، جو، عدس،انگور، بادام و گردو تشکیل می دهد.

پیشینه ی تاریخی نجف آباد بنای شهر نجف آباد از هزینه ی کاروان زیارتی که قصد سفر به نجف اشرف را داشت، فراهم گردید و این شهر را به یاد نجف اشرف، نجف آباد نامیدند. مردم این شهرستان گویش فارسی دارند و در کنار آن، گویش لری، ترکی و گرجی نیز شنیده می شود. همچنین پیروان آیین مسیحی و آیین زرتشت نیز در این شهرستان ساکن هستند.

یادگارهای تاریخی نجف آباد بیشتر از دوره ی صفویه و قاجاریه است. کهن ترین اثر تاریخی شهر نجف آباد، عصار خانه ی آقا است که در مرکز شهر و در کنار بازار قرار دارد. سنگ نوشته ی زیبای آن بر روی سنگ آسیاب تاریخ 1094 هجری را نشان می دهد که مقارن است با پادشاهی شاه سلیمان صفوی.

از فضاهای عصارخانه، تنها تیرخانه ی آن و فضای سنگ آسیاب بر جای مانده است. مصالح ساختمانی آسیاب را خشت و گل تشکیل می دهد.

برجهای دوگانه ی صفا با طرح مکعب مستطیل در منزلی متروکه که از سوی خیابان قابل دیدن هستند.

برجهای هفت گانه ی جوی خارون در نیمروز شهر نجف آباد، در محله ی شیخ آباد، از دوره ی پهلوی اول، به شمار میروند. محل قرار گرفتن برجها و دیوار خشتی بلند که این برج ها را به هم متصل میکند، مجموعه را به صورت ارگ درآورده است. ورودی مجموعه نیز به شکل سردر ورودی بنا گردیده است. این مجموعه به تازگی توسط شهرداری نجف آباد مرمت گردیده و قابل بازدید است. بر فراز دامنه ی گردنه ای به بلندی ۱۹۰۰ متر از سطح دریای آزاد، در نزدیکی شهر علویجه (شمال خاوری نجف آباد) ویرانه های دژی سنگی از دوران پیش از اسلام قرار دارد.

کاروان سرای هسنیچه در نزدیکی علویجه از دوره صفویه بر جای مانده است. این کاروان سرا بر سر راه کاروان روی شمالی به نیمروز قرار گرفته است. در شهر دهق (10کیلومتری علویجه) مسجد جامع این شهر، یادگاری از روزگار سلجوقی است.

از دیگر جاذبه های تاریخی نجف آباد، میتوان به حمام اخوت، خانه های تاریخی معینی، تدین و ایران نژاد مسجد و امامزاده ساره مریم جوزدان، کاروان سرای جلوگیر، قلعه ی دماب و قلعه سفید اشاره نمود.

پناهگاه حیات وحش قمیشلو در ۴۵ کیلومتری شمال باختری اصفهان و شمال نجف آباد قرار دارد. گستردگی آن افزون بر ۴۹۲۵۰ هکتار میباشد. این منطقه از دیدگاه قوچ و میش یکی از غنی ترین مناطق وحوش استان به شمار میرود. از جانوران منطقه میتوان به آهو، کل، بز، گرگ، شغال، گورکن و خرگوش و از پرندگان قرقی، عقاب طلایی، شاهین، کرکس، تیهو، کبک، فاخته، هدهد و بلبل و از خزندگان مارها را نام برد. در منطقه ی قمیشلو ۳۶۰ گونه ی گیاهی تا امروز شناسایی شده است.