گرشگری سلامت؛ فرصت طلایی برای اصفهان در پساکرونا

توریسم درمانی یا همان گردشگری سلامت، شاخه‌ای مهم و جدید از صنعت گردشگری است؛ به اعتقاد کارشناسان توسعه همه جانبه صنعت پردرآمد و اشتغال‌زای گردشگری سلامت نیازمند برنامه‌ریزی علمی و تأمین زیرساخت‌ها در بخش‌های ذی‌ربط است، صنعت گردشگری سلامت در اصفهان در حالی به جایگاه واقعی و مطلوب خود در سطح ملی نرسیده که همواره درگیر نبود زیرساخت‌های مناسب است.

علاوه بر ظرفیت‌های تاریخی و طبیعی، این استان و به صورت مشخص شهر اصفهان به‌دلیل وجود مراکز درمانی متعدد در زمینه قلب، چشم پزشکی، باروری و ناباروری، دیالیز، ارتوپدی از قابلیت توسعه صنعت گردشگری پزشکی برخوردار است، فعالان بخش خصوصی صنعت گردشگری برنامه‌ریزی خوبی در نظر گرفته بودند که با شیوع ویروس کرونا تداخل پیدا کرد و در واقع می‌توان گفت که کرونا زخمی عمیق بر گردشگری نوپای سلامت وارد کرده است.

اخیراً معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان اعلام کرده بود: «با توجه به اینکه یک بیمار گردشگر همراه با خانواده برای درمان سفر می‌کند و تعداد روزهای بیشتری را در استان اقامت دارد بنابراین به هتل بیمارستان‌هایی نیاز داریم که بیمار در محیطی هتل مانند به درمان خود اقدام کند؛ اقدام دیگری که باید در این زمینه انجام شود توجه به راه‌اندازی تفریح‌های مناسب برای همراهان و خانواده بیمارانی است که به قصد درمان به اصفهان آمده‌اند و باید یک بسته ویژه گردشگری همراه با درمان برای این گردشگران برنامه‌ریزی شود.»

حمایت از سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری سلامت

فرزانه کلاهدوزان، عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان در این باره با بیان اینکه گردشگر سلامت در بخش‌های فرهنگی، اقتصادی و سلامت تأثیرگذار است، می‌گوید: گردشگری سلامت با برنامه‌ریزی صحیح می‌تواند بازگشت سرمایه‌ها و روایتی جدید از اصفهان را به همراه داشته باشد.

وی تصریح می‌کند: گردشگری سلامت در واقع سفر افراد به کشورهای دیگر به‌منظور دریافت خدمات سلامت است که اغلب با گذراندن اوقات فراغت همراه می‌شود.

عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه امروزه استان اصفهان دارای یکی از معتبرترین مراکز پزشکی در سطح کشور و حتی منطقه خاورمیانه است، می‌افزاید: با توجه به وجود مراکز درمانی شاخص استان اصفهان شامل بیمارستان سوانح و سوختگی امام موسی کاظم (ع)، مرکز تخصصی قلب چمران، مرکز آموزشی درمانی کودکان حضرت امام حسین (ع)، کلینیک‌های باروری و ناباروری، دیالیز، ارتوپدی و سایر مراکز درمان تخصصی، شرایط مطلوبی در اصفهان وجود دارد که می‌تواند بیماران داخلی و خارجی زیادی را برای درمان به این جهانشهر بکشاند.

وی ادامه می‌دهد: وجود متخصصان مجرب به همراه زیرساخت‌های خوب در زمینه تجهیزات پزشکی در مراکز درمانی شهر اصفهان، ظرفیت ویژه ای در حوزه گردشگری سلامت داخلی و بین المللی، ایجاد کرده است.

کلاهدوزان با تاکید بر لزوم حمایت از سرمایه گذاری در حوزه گردشگری سلامت، ادامه می‌دهد: در سال‌های اخیر متأسفانه بسیاری از ظرفیت‌های گردشگری اصفهان بلا استفاده مانده بود، اما در صدد هستیم همزمان با توسعه گردشگری فرهنگی، سایر گونه‌های گردشگری از جمله گردشگری سلامت نیز در اصفهان گسترش یابد.

وی تصریح می‌کند: در کشور با ضعف مدیریت در حوزه گردشگری سلامت روبرو هستیم و باید در این زمینه، بین دستگاه‌های متولی هم افزایی اتفاق افتاده و نیز داده‌های به‌روز تهیه شود و مورد پایش مستمر قرار گیرد همچنین ابعاد آن در مقایسه با کشورهای رقیب بررسی شود.

عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان اظهار می‌کند: در حال حاضر افراد زیادی از کشورهای حاشیه خلیج فارس در بیمارستان‌های مجهز اصفهان درمان می‌شوند، اما این فرایند بیشتر حالت سنتی دارد در حالی که باید فرآیند سنتی جذب گردشگر سلامت را کنارگذاشته و به دنبال توسعه گردشگری سلامت باشیم.

وی با بیان اینکه با مهار کرونا، اصفهان می‌تواند به عنوان یکی از قطب‌های مهم گردشگری سلامت در کشور مطرح شده است، اظهار امیدواری کرد: با تسریع روند واکسیناسیون و کنترل پاندمی کرونا بتوانیم گردشگران خارجی را برای درمان به این جهانشهر دعوت کنیم.

کلاهدوزان تاکید می‌کند: با توجه مشکلات زیست محیطی که گریبانگیر شهر اصفهان شده، باید از هرگونه توسعه صنعتی شهر جلوگیری کرده و رونق و پیشرفت اصفهان را با توسعه وجوه مختلف گردشگری و توسعه صنایع پاک دنبال کرد.

مدیریت یکپارچه در حوزه گردشگری سلامت نداریم

احسان خیام‎ باشی، یک دکترای برنامه‌ریزی شهری در این باره به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: با نگاهی به تاریخ زندگی بشر می‌بینیم که گردشگری سلامت قدمت زیادی دارد و در زمان یونان و روم باستان مورد توجه بوده و سپس به کشورهای دیگر سرایت کرده است؛ در آن دوران گردشگری سلامت به معنای فراغت روحی و درمان گرفتن از طبیعت و چشمه‌های آبگرم بوده که برای درمان و تجدید قوای روحی و آرامش افراد استفاده می‌شده است.

وی تصریح می‌کند: در کشور ما گردشگری سلامت در حوزه درمان سنتی سابقه طولانی دارد که از شواهد مشهود و قابل استناد آن، طبابت‌های «بوعلی سینا» دانشمند ایرانی است که در منابع خود مناطق درمانی و گردشگری سلامت را به سه بخش از جمله آسایشگاه‌های معنوی، چشمه‌های درمانی و آب‌های گرم تقسیم کرده است و در کتاب‌های خود به خواص درمانی آنها پرداخته است.

این دکترای برنامه‌ریزی شهری می‌افزاید: در طول تاریخ، پس از آب گرم و آب‌های معدنی، موضوع وسعت گرفته و به استفاده از همه عناصر طبیعی برای تحقق سلامت رسیده است.

وی با بیان اینکه یکی از موارد با توجه به افزایش آلودگی هوا، گردشگری هوای سالم است، اظهار می‌کند: مسافرت بیماران به منظور دریافت انواع خدمات درمانی، جدیدترین نوع گردشگری سلامت است.

خیام‌باشی با اشاره به جایگاه و اهمیت گردشگری سلامت، می‌گوید: در حال حاضر گردشگری سلامت، صنعت سوم جهان است به طوری که صنعت توریسم درمانی بالاتر از صنایع نفت و طلا قرار گرفته و بخش عمده درآمد کشورهایی همچون اسپانیا از این حوزه است.

وی با تاکید بر اینکه صنعت توریسم درمانی بسیار کم هزینه و پردرآمد است، می‌افزاید: حتی کشورهای اروپایی و امریکایی از محل این گردشگری از ظرفیت‌های موجود و رسانه‌ای و تبلیغاتی خود به خوبی استفاده کرده و هر ساله بین ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار درآمد ارزی از این صنعت دارند که جا دارد کشور ما نیز در این حوزه بیشتر ورود پیدا کند.

این دکترای برنامه‌ریزی شهری خاطرنشان می‌کند: نوع دیگر گردشگری مطرح دنیا، گردشگری طبیعت درمانی همچون آبگرم درمانی، دریاچه نمک، ماساژ طبی، حمام گیاهی و آفتاب درمانی زیر نظر پزشک و کلینیکال است.

وی با تاکید بر اینکه ایران از نظر جاذبه‌های گردشگری طبیعی جزو ۱۰ کشور برتر دنیا به شمار می‌رود که به لحاظ پزشکی نیز دارای پیشینه بسیار طولانی و بسیار پیشرفته بوده است، می‌گوید: امکانات، کادر درمان و هزینه پایین سه اصل در گردشگری پزشکی ایران است و حرف برای گفتن دارد، اما در عمل می‌بینیم که عدد و رقم قابل توجه و قابل استنادی در حوزه گردشگری سلامت در دنیا نداریم زیرا در حوزه تبلیغات متولی واحد و مشخص و برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری درستی در این باره انجام نشده است.

خیام باشی با بیان اینکه اشکال دیگر نبود مدیریت یکپارچه در حوزه گردشگری سلامت است که بخشی به وزارت بهداشت، بخش خصوصی، میراث فرهنگی، هتل و ترانزیت بازمی‌گردد، می‌افزاید: نیاز به طرح و سندی داریم که نقشه جامعی از ظرفیت‌های نقاط مختلف کشور را ارائه و سپس بر اساس آن سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی چند ساله داشته باشیم، البته تجارب سایر کشورها را نیز مورد بررسی قرار دهد.

وی ادامه می‌دهد: از دیگر ضعف‌ها، فعال نبودن آژانس‌های بخش خصوصی برای جذب گردشگران سلامت است، در حالی که می‌توانند تحت پروتکل‌های مشخص سازماندهی شوند، البته سیاست‌های خارجی کشورمان در جذب گردشگر سلامت خارجی بسیار مؤثر است که در این میان با مباحث ایران هراسی و تحریم‌ها نیز مواجه هستیم.

این دکترای برنامه‌ریزی شهری چهار اصل زیربنای گردشگری سلامت را در توانمندی پزشکی، تکنولوژی روز، استانداردهای جهانی، مباحث اقتصادی و هزینه‌های درمانی و مقررات داخلی دانسته و تصریح می‌کند: نباید فراموش کنیم که گردشگری سلامت صرفاً مباحث درمانی و اقتصادی نیست بلکه ورود این گردشگران، موقعیت کشور به لحاظ علمی، سیاسی و منطقه‌ای را تقویت می‌کند.

وی با اشاره به ظرفیت‌های بالقوه گردشگری سلامت در اصفهان، اظهار می‌کند: وجود شهرک سلامت، مرکز باروری و ناباروری، بیمارستان قلب چمران، بیمارستان تخصصی کودکان امام حسین (ع) و بانک خون بند ناف و درمان بسیاری از بیماران صعب العلاج با استفاده از سلول‌های بنیادی از جمله این ظرفیت‌ها است؛ البته باید به استانداردهای دنیا از جمله استاندارد IPD توجه داشته باشیم.

خیام باشی با بیان اینکه در موضوع گردشگری سلامت موضوع مهم وجود شرایط محیطی مناسب است، می‌گوید: داشتن محیطی سالم در شهری که به عنوان مقصد گردشگری سلامت تعریف می‌شود، بسیار حائز اهمیت است، نمی‌توانیم شهری با شرایط نامناسب به لحاظ آلودگی هوا و محیط زیستی داشته باشیم و انتظار گردشگری سلامت داشته باشیم؛ البته علیرغم تمام مشکلات و ایران هراسی با کیفیت خوب خدمات و هزینه‌های پایین درمانی می‌توان در زمینه گردشگری سلامت بسیار قوی‌تر فعالیت کنیم.